Ljudski organizam funkcioniše po savršenim mehanizmima u kojima svaki organ ima tačno određenu funkciju. Međutim, kada neka od tih funkcija otkaže, to se odražava na naš organizam koji trpi posledice. U slučaju insulinske rezistencije posebno važi da ako je savršeni mehanizam raspodele glukoze urušen, posledice tih nepravilnosti naš organizam oseća i dolazimo u stanje bolesti.
Insulinska rezistencija se definiše kao odbrambeni mehanizam našeg organizma kada ćelije postanu otporne na insulin. Pankreas luči insulin koji mora obaviti funkciju raspodele glukoze iz krvi u ćelije, koje ga zatim koriste kao glavni izvor energije. Ako ćelije postanu otporne na insulin, on ne može obaviti svoju funkciju – ćelije u tom slučaju ostaju bez najznačajnijeg izvora energije, a velika količina glukoze koja je morala da se raspodeli ostaje u krvi, što se manifestuje kao visok, nezdrav nivo šećera u krvi. Pritom, organizam, da bi nadomestio nedostatak glukoze u ćelijama, forsira pankreas da luči još više insulina ne bi se uspostavila ravnoteža. Međutim, ravnoteža se time sve više gubi i organizam dolazi u stanje poznato kao insulinska rezistencija, odnosno predijabetes, a u slučajevima neblagovremenog ili neadekvatnog lečenja, može doći i do ozbiljnih stadijuma dijabetesa.
OGTT test cena
| Analiza / Usluga | |
|---|---|
| Vađenje krvi | 110 din |
| OGTT sa 50 gr glukoze | 1.000 din |
| OGTT sa 75 g glukoze | 1.000 din |
| OGTT sa 100 gr glukoze | 1.000 din |
Dijabetes je hronična bolest koja, ako se ne leči na vreme, sve više razara organizam i pogađa različite organe i sisteme, te vremenom može dovesti do oštećenja krvnih sudova, nerava, očiju bubrega i kardiovaskularnog sistema.
Zato su analize kojima se ove nepravilnosti u funkcionisanju organizma blagovremeno i pouzdano otkrivaju krucijalne za dobro zdravlje i sprečavanje širenja i razvijanja bolesti. Analiza, odnosno test koji služi za rano otkrivanje insulinske rezistencije je OGTT test (Oral Glucose Tolerance Test).
Šta je OGTT test?
Test na glukozu ili OGTT test služi za dijagnostikovanje koncentracije glukoze i insulina u krvi i predstavlja najpreciznije i najobuhvatnije sredstvo za procenu tolerancije na glukozu.
Putem ovog testa, lekari otkrivaju da li postoji sklonost ka dijabetesu i na njega upućuju pacijente za koje se sumnja na poremećaj u metabolizmu ugljenih hidrata. Pored konecntracije glukoze, OGTT testom se meri i koncentracija C-peptida i insulina.
Postoje dve vrste OGTT testa: dvosatni test koji se sastoji od dva uzorkovanja krvi za dijagnostiku predijabetesa i dijabetesa kod dece i odraslih, i trosatni test koji se sastoji od četiri uzorkovanja krvi u svrhu skrininga gestacijskog dijabetesa.
Kako se test izvodi i kako se pripremiti?
Ovaj test se izvodi u standardnim laboratorijskim uslovima od strane stručnog medicinskog osoblja. Specifičan je po tome što se izvodi u tačno određenim vremenskim intervalima, kako bi se dobila sveobuhvatna i pouzdana slika stanja. Lekar određuje potrebu za testiranjem OGTT testom shodno rezultatima osnovnog testa za merenje nivoa šećera u krvi, odnosno shodno vrednostima hemoglobina A1c (tromesečni šećer).
Test opterećenja glukozom (OGTT) se izvodi ujutro, idealno pre 10h i pre doručka. Pacijentu se prvo uzima nulti uzorak krvi kojim određuje glukoza u krvi našte nakon 10-12h sati gladovanja. Zatim se pacijentu daje da popije 75g glukoze rastvorene u vodi koju treba da popije u toku par minuta. Kod dece se tačna potrebna količina glukoze određuje na osnovu telesne mase, pri čemu je maksimum 75g. Nakon toga sledi serija ponovnih merenja u tačno određenim intervalima koje je lekar propisao, a ako nije onda su to sledeći intervali: nakon 60 i 120, a po potrebi i nakon 30,90 i 180. minuta (za skrining gestacijskog dijabetesa). Nakon što se testiranje završi, pacijent se vraća uobičajenim dnevnim aktivnostima.
Priprema za izvođenje OGTT testa
Pacijenti moraju ispoštovati sve zahteve pred testiranje kako bi rezultati bili validni i relevantni, a zahtevi su sledeći:
- Pacijent ne sme ništa jesti i piti, niti se baviti fizički napornim aktivnostima 10-12 sati pre testiranja;
- Pacijent ne treba tri dana pred testiranje da konzumira hranu bogatu ugljenim hidratima;
- Na testiranje pacijent bi trebalo da dođe na vreme, kako bi imao vremena da se pripremi i opusti, jer na njegovo stanje i same rezultate može uticati stres usled žurbe;
- Tokom trajanja testiranja, pracijent mora da miruje i ne sme konzumirati hranu, piće, kao ni pušiti;
- Ukoliko je pacijent bolestan ili je nedavno bio bolestan, o tome bi trebalo da obavesti medicinsko osoblje koje će proceniti da li je moguće izvođenje testa, jer se u tim slučajevima uglavnom odlaže testiranje, budući da prehlade i virusi mogu uticati na rezultate testa;
- Ukoliko je pacijent pod nekom terapijom lekovima, obavezan je da o tome obavesti medicinsko osoblje, budući da određeni lekovi mogu uticati na nivo glukoze u krvi.
OGTT test sa insulinemijama
Test oprerećenja glukozom sa insulinemijama daje još celovitiju sliku o pravom stanju organizma i na njega se pacijent upućuje kada su potrebne dodatne analize za što relevantnije rezultate. OGTT test sa insulinemijama predstavlja OGTT test tokom kojeg se, pored određivanja koncentracije glukoze u krvi, u tačno određenim vremenskim intervalima pojedinačno ispituje i koncentracija insulina u krvi, kao odgovor na glukozu koju je pacijent uneo u organizam. OGTT test sa insulinemijama se preporučuje kada je potrebno da se kod pacijenta ispita stepen insulinske rezistencije i kapacitet insulinske sekrecije. Na ovaj test pacijenta najčešće upućuje endokrinolog, ginekolog, internista ili lekar opšte prakse.
Vrednosti i rezultati testa
Važno je odmah napomenuti da vrednosti dobijenih rezultata testa oralnog opterećenja glukozom tumači isključivo lekar (endokrinolog ili ginekolog), budući da se tumačenje odvija pomoću odgovarajućih matematičkih modela, te je procenu rezulata neophodno prepustiti stručnim osobama. Ipak, iskustva pokazuju da se određene vrednosti uzimaju kao referentni okvir, te da su relativno pouzdane. Svakako, napominjemo još jednom da rezultate tumači isključivo stručno medicinsko osoblje, a da sledeći podaci služe samo informativno.
OGTT test u trudnoći
Posebno osetljiva grupa su trudnice, koje ujedno moraju čuvati svoje i zdravlje svoje bebe. Ženama koje žele da zatrudne, savetuje se da pre samog začeća obave sve potrebne laboratorijske analize kojima će se utvrditi da li je sa organizmom žene sve u redu, kako ne bi bilo rizika po trudnoću. Što se tiče konkretno insulinske rezistencije, ovaj metabolički poremećaj može biti velika prepreka ženama koje žele da ostanu u drugom stanju, te ponovo napominjeno da je veoma važno da žena preispita svoje zdravlje odgovarajućim analizama pre nego ostane trudna, kako bi se što je više moguće umanjili faktori rizika.
Žene koje zatrudne, a imaju insulinsku rezistenciju, imaju velike predispozicije za razvoj gestacijskog dijabetesa ili trudničkog šećera, koji predstavlja vrstu šećerne bolesti do koje dolazi u trudnoći. Abnormalna količina šećera u krvi može izrazito nepovoljno uticati na sam tok trudnoće i na plod, zbog čega je veoma važno da se preduzmu svi koraci predostrožnosti da do njega ne dođe.