Zapaljenski procesi i iritacije na koži su veoma česta stanja koja se mogu javiti u bilo kom periodu života. Ona mogu uzrokovati pojavu određenih simptoma, koji umeju da budu veoma neprijatni i da remete svakodnevne aktivnosti, a koji su direktna posledica pojave dermatitisa.
Iz tog razloga, rano prepoznavanje simptoma dermatitisa i redovni dermatološki pregledi ključni su za tačnu dijagnozu, bolje razumevanje i njegovo efikasno lečenje.
Akcije i popusti
Biohemijska analiza krvi
Glukoza, Kompletni Lipidogram, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Ukupni bilirubin, AST, ALT, GGT
Analiza hormona štitne žlezde Free T
TSH, fT3, fT4
Biohemijska analiza krvi-EXTRA
Kompletna krvna slika sa leukocitarnom formulom, CRP, Glukoza, Fibrinogen, Lipidni status (Holesterol, Trigliceridi, LDL, HDL, Faktor rizika i index ateroskleroze), ALT, AST, Gama-GT, Ukupni proteini, Urea, Kreatinin, Mokraćna kiselina, Bilirubin ukupni, Natrijum, Kalijum, Alkalna fosfataza, Gvožđe, Urinokultura i Sediment urina.
Šta je dermatitis?
Dermatitis je opšti medicinski termin koji se koristi za bilo koju vrstu promena na koži. Javlja se usled narušavanja lipidne barijere kože, kada je ona podložnija prodiranju patogenih mikroorganizma i alergena u dubinske slojeve kože, tj. dermis. Postoje različite vrste dermatitisa, a svaka od njih ima različite uzroke i simptome.
Može se manifestovati kod osoba svih uzrasta, od novorođenčadi, adolescenata do odraslog doba. Međutim, neki oblici dermatitisa su češći u određenim životnim fazama.
Vrste dermatitisa (atopijski, kontaktni, seboreični)
Postoji više vrsta dermatitisa, od kojih su najčešći atopijski dermatitis, kontaktni dermatitis i seboreični dermatitis.
Atopijski dermatitis
Pod atopijskim dermatitisom ili ekcemom podrazumeva se hronično stanje kože, koje se manifestuje intenzivnim svrabom i crvenilom i kod dece i kod odraslih, naročito kod osoba koje imaju predispoziciju za alergijske reakcije ili astmu. Ovo stanje može biti nasledno, a u zahvaćenim područjima koža može biti suva i sa crvenim osipom, odnosno plikovima (na prevojima laktova i kolena, zglobovima, stopalima, grudima itd.). Ekcemi su posebno izraženi kod dece i nisu zarazni, ali se mogu javiti i u odraslom dobu.
Kontaktni dermatitis
Kontaktni dermatitis ispoljava se kroz osip i crvenilo na koži, koji se javljaju usled direktnog kontakta sa supstancama ili alergenima koji izazivaju iritaciju ili alergijsku reakciju (sapuni, deterdženti, praškovi, kozmetika, nakit, hemikalije itd.). Ovakav osip nije zarazan, ali uzrokuje peckanje i otekline na mestu kontakta. Postoje dve vrste kontaktnog dermatitisa: iritativni (javlja se kao odgovor na iritirane supstance) i alergijski (javlja se kao alergijska reakcija na određene supstance).
Seboreični dermatitis
Seboreični dermatitis predstavlja kožno oboljenje koje se obično javlja na delovima kože gde ima više lojnih žlezda, kao što su skalp, lice i grudni koš. Ovo stanje može biti povezano sa prekomernom proizvodnjom sebuma, glivicama koje prirodno nastanjuju kožu čoveka (Malassezia pachydermatis), hroničnim stresom, čestom upotrebom šampona, gojaznošću, pa čak i infekcijama virusom HIV-a.
Najčešće se ispoljava u vidu peruti, crvenila i ljuspica. Oblik seboreičnog dermatitisa koji pogađa bebe tokom prvih meseci života naziva se temenjača i najčešće se javlja na glavi deteta, kao i na obrvama, leđima, vratu ili kapcima. Uz odgovarajući higijenski režim uspešno se leči, a može biti uslovljeno genetikom ili se može javiti usled upotrebe jakih sapuna i šampona, kao i kod pada imuniteta.
Svaka vrsta dermatitisa zahteva poseban pristup u lečenju i upravljanju simptomima. Zato su konsultacije sa lekarom veoma važne, kako bi se uspostavila tačna dijagnoza i sproveo odgovarajući tretman.
Kako se razlikuju atopijski, seboreični i perioralni dermatitis?
Atopijski, seboreični i perioralni dermatitis predstavljaju vrste kožnih oboljenja, koja se međusobno razlikuju po svojim karakteristikama, uzrocima nastanka i lokalizaciji na koži.
Kod atopijskog dermatitisa, promene u vidu suve, nadražajne, crvene i ispucale kože praćene svrabom, mogu se javiti na različitim delovima tela, uključujući lice, ruke, noge ili grudi. Uglavnom se javlja usled genetskih faktora, disbalansa imunološkog sistema, alergija ili konzumiranja određene hrane.
Za razliku od atopijskog dermatitisa, seboreični dermatitis je upalna kožna bolest, koja se najčešće javlja na delovima tela gde ima više lojnih žlezda, kao što su skalp, lice, obrve ili delovi grudnog koša. Odlikuje ga crvenilo, intenzivan svrab, masna koža i perutanje zahvaćenog područja. Smatra se da ova vrsta dermatitisa nastaje usled preteranog razmnožavanja gljivica koje su inače prirodni stanovnici kože, prekomerne proizvodnje sebuma ili neuroloških faktora.
Perioralni dermatitis podrazumeva upalni kožni poremećaj koji se manifestuje oko usta, nosa, očiju i na čelu. Karakteriše se crvenilom, sitnim bubuljicama ili plikovima, kao i peckanjem i svrabom. Smatra se da ovaj tip dermatitisa nastaje usled upotrebe određenih kozmetičkih proizvoda, steroidnih krema, paste za zube sa fluorom, ali i hormonskih promena ili bakterijskih infekcija.
Uzroci nastanka dermatitisa
Nastanak dermatitisa vezuje se za različite uzročnike, koji variraju u zavisnosti od vrste dermatitisa i individualnih faktora. Tu spadaju:
- Nasledni faktori – osobe sa porodičnom istorijom dermatitisa, alergija ili drugih kožnih oboljenja najčešće imaju predispoziciju za dobijanje atopijskog dermatitisa
- Alergije – kontakt sa različitim alergenima, kao što su određene namirnice ili biljke (otrovni bršljan, hrast, trave) mogu izazvati kontaktni dermatitis
- Iritanti – kontakt sa hemikalijama i nadražujućim sredstvima, poput sapuna, deterdženata, kozmetike, sintetičkih vlakana, acetona, nakita i slično
- Stresna stanja – stres može imati negativan uticaj na kožu i pogoršati već postojeće stanje
- Izloženost sunčevom zračenju, toploti ili hladnoći
- Hormonske promene – tokom trudnoće, menstruacije ili menopauze
- Prekomerna higijena – prečesto pranje kože ili upotrebe agresivnih sapuna
- Autoimune bolesti – poput lupusa, reumatoidnog artritisa mogu biti povezane sa pojavom dermatitisa itd.
Pomenuti uzroci mogu delovati pojedinačno ili udruženo i doprineti razvoju dermatitisa. Važno je identifikovati specifične faktore koji izazivaju ili pogoršavaju simptome, kako bi se smanjile tegobe i dermatitis držao pod kontrolom.
Simptomi dermatitisa
Neki od učestalih i uobičajenih simptoma koji mogu ukazati na pojavu dermatitisa su:
- crvenilo kože
- intenzivan svrab
- perutanje ili ljuštenje kože
- oticanje upalnog dela kože
- bol i nalagodnost u zahvaćenom području
- ispucala koža
- pojava bubuljica ili plikova
- osip
- vlaženje kože
- promene na noktima itd.
Ukoliko primetite neke od navedenih simptoma dermatitisa, važno je da se obratite dermatologu za profesionalnu procenu i dijagnozu zdravstvenog stanja, kao i odgovarajućeg plana lečenja.
Millenium Medic nudi mogućnost obavljanja dermatoloških pregleda bez dugog čekanja u srcu Beograda, na adresi Molerova 11, Vračar. Za sve dodatne informacije i zakazivanje termina, naše osoblje je dostupno na telefonima 011 2447-447, 011 2448-488, 065 3448-488 ili putem e-maila poliklinika@milleniummedic.rs.
Kako prepoznati rane znake dermatitisa?
Iako se razlikuje od osobe do osobe, dermatitis se može prepoznati po svojim ranim znacima, kao što su suva koža praćena intenzivnim svrabom, crvenilom i otokom. Svrab se javlja kod svih tipova dermatitisa, pa je veoma važno suzdržavati se od češanja i trljanja, kako ne bi došlo do pogoršanja upale i naknadne infekcije.
Ukoliko primetite da se neki od pomenutih simptoma redovno pojavljuju ili se pogoršavaju tokom vremena, potrebno je da potražite savet dermatologa, koji će identifikovati svaku promena na koži i odraditi detaljne procene vašeg stanja i dijagnozu.
Kako se uspostavlja dijagnoza?
Da bi se uspostavila dijagnoza dermatitisa, pregled kod lekara bi trebalo obuhvatiti nekoliko koraka. Na početku svakog pregleda, važan je razgovor sa lekarom o simptomima, trajanju tegoba i mogućim uzrocima. Zatim sledi uzimanje medicinske anamneze, koja uključuje porodičnu istoriju alergija, astme, ekcema, određenih oboljenja, kako bi se utvrdilo postojanje naslednih faktora dermatitisa.
Posle razgovora sa pacijentom, dermatolog će izvršiti fizički pregled kože, kako bi procenio prisutne simptome. Budući da simptomi dermatitisa mogu biti slični drugim kožnim oboljenjima, dermatolog može obaviti diferencijalnu dijagnozu, kako bi isključio druge moguće uzroke simptoma, kao što su psorijaza, infekcije kože ili alergijske reakcije. U nekim slučajevima, dermatolog može preporučiti i dodatne testove kako bi se dijagnoza potvrdila. Ovi testovi mogu uključivati alergijske testove, testove krvi ili bopsiju kože.
Sve laboratorijske analize i preglede možete obaviti kod profesionalnih i ljubaznih lekara Millenium Medic poliklinike i laboratorije.
Posle obavljenog pregleda i testiranja, dermatolog će postaviti dijagnozu i preporučiti odgovarajući tretman. Važno je da pacijent redovno prati uputstva lekara i dolazi na kontrolne preglede, radi efikasnog upravljanja dermatitisom.
Metode tretmana i lečenja
Tretman i lečenje dermatitisa mogu varirati u zavisnosti od vrste dermatitisa, ozbiljnosti simptoma i individualnih potreba pacijenta. Oni mogu uključiti:
- sprovođenje topičkih tretmana – uključuju primenu krema, masti ili losiona direktno na zahvaćena područja kože. Ovi preparati mogu sadržati kortikosteroide za smanjenje upale i svraba, sntihistaminike za ublažavanje tegoba, imunomodulatore ili emolijente za hidrataciju suve kože.
- korišćenje oralnih lekova – koriste se za kontrolu ozbiljnijih simptoma dermatitisa, posebno ako kreme nisu bile dovoljno efikasne.
- upravljanje stresom – tehnike upravljanja stresom, poput meditacije, relaksacije ili dubokog disanja mogu biti korisne u smanjenju simptoma dermatitisa.
- izbegavanje faktora koji izazivaju ili pogoršavaju simptome dermatitisa – izbegavanje korišćenja hemikalija, određenih agresivnih kozmetičkih sredstava, sapuna, deterdženata, omekšivača, šminke, pa čak i nošenje niklovanog nakita itd.
- promene u ishrani – određene namirnice (jaja, riba, pšenica, koštunjavo voće itd.), mogu izazvati alergiju i iritacije kože. Zato, izbegavanje određenih alergena, kao i smanjenog unosa kafe i cigareta, mogu biti korisni u upravljanju dermatitisom.
- fototerapija – koristi se u lečenju određenih tipova dermatitisa, posebno težih slučajeva. Ova terapija koristi ultraljubičasto ili svetlosno zračenje u tretmanu smanjivanja upale i svraba kože.
Važno je naglasiti da je svaki tretman individualan i prilagođava se karakteristikama i potrebama svakog pacijenta.
Kako se leči atopijski dermatitis kod beba i dece?
Cilj lečenja atopijskog dermatitisa kod beba i dece zahteva nežan pristup kako bi se kontrolisali i ublažili simptomi. To podrazumeva redovnu hidrataciju kože upotrebom blagih, hipoalergijskih krema ili losiona bez mirisa, upotrebu blagih sapuna, toplih kupki, korišćenje mekanih, pamučnih tkanina, kao i izbegavanje alergena ili proizvoda koji izazivaju ili pogoršavaju simptome.
U težim slučajevima atopijskog dermatitisa, doktor može preporučiti upotrebu blagih kortikosteroidnih krema ili masti. Važno je slediti uputstva lekara o primeni ovih tretmana, kao i dovoditi decu na redovne kontrolne preglede.
Koje promene u načinu života mogu pomoći u upravljanju simptomima dermatitisa?
Osobe sa dermatitisom mogu upravljati ovim stanjem i držati ga pod kontrolom uz pomoć nekoliko promena u svakodnevnoj rutini i načinu života:
- redovno hidrirajte kožu i održavajte je vlažnom pomoću blagih krema ili losiona bez mirisa
- tokom kupanja koristite samo blage sapune ili kupke bez iritantnih sastojaka
- praktikujte kratka tuširanja mlakom vodom umesto dugih i vrućih kupki
- nosite odeću od prirodnih materijala i vlakana poput pamuka
- izbegavajte alergene ili proizvode koji izazivaju ili pogoršavaju simptome dermatitisa (sintetička odeća, kozmetička sredstva, posrebren i pozlaćen nakit itd.)
- kontrolišite stres i napetost u stresnim situacijama
- imajte redovan i miran san
- upotpunite ishranu dodatnim količinama vitamina A, E, grupe B, omega-3 i cinka putem svežeg voća, povrća i drugih hranljivih sastojaka
- smanjite unos kofeina, alkohola i konzumiranja cigareta
- održavajte optimalnu vlažnost vazduha u prostorijama, uz pomoć ovlaživača vazduha
- redovno posećujte dermatologa i koristite prepisanu terapiju.
Značaj pravovremenog obraćanja dermatologu
Sa uočavanjem prvih znakova iritacije ili upale kože, pravovremeno obraćanje dermatologu je od izuzetne važnosti, jer se samo na taj način može sprovesti pravilno dijagnostifikovanje i efikasno lečenje dermatoloških problema, uključujući i dermatitis.
Pri izboru odgovarajućeg tretmana, dermatolog pristupa individualnom načinu lečenja i pravi personalizovani plan, koji uključuje specifične potrebe i karakteristike kože pacijenta. To uključuje i pružanje korisnih saveta o sprečavanju komplikacija u vidu infekcija ili ožiljaka, kao i smanjenju rizika od ponovnog pojavljivanja dermatitisa, ali i o primeni odgovarajućih preventivnih mera koji će doprineti nezi zdrave i glatke kože.
Redovni dermatološki pregledi omogućuju rano prepoznavanje potencijalnih komplikacija i njivo pravovremeno rešavanje. Zato ne čekajte da se tegobe pogoršaju, već zakažite svoj pregled u Millenium Medic poliklinici i laboratoriji, koji će vam svojim brzim pristupom, stručnim mišljenjem i kvalitetnoj medicinskoj nezi pomoći da očuvate zdravlje svoje kože.