Šta je bilirubin?
Bilirubin je supstanca žućkastog pigmenta koja se nalazi u žuči. Bilirubin se stvara tokom tokom normalnog procesa razgradnje crvenih krvnih zrnaca, odnosno, formira se nakon što se crvena krvna zrnca razbiju i putuju kroz jetru i digestivni trakt. Drugim rečima, nastaje kao posledica raspadanja hemoglobina koji se oslobađa iz eritrocita. Nakon 120 dana u krvi, eritrociti se razgrađuju i oslobađaju hemoglobin, koji se dalje razlaže na hem i globina, a kao posledica razgradnje hema nastaje bilirubin. Bilirubin se metabiloše u jetri, a izlučuje se u žuči.
Mala količina bilirubina je normalna kod odraslih osoba, odnosno, oko 250 do 300 mg se normalno proizvodi na dnevnom nivou kod zdravih, odraslih osoba. Najveći deo bilirubina (85%) potiče iz raspadnutih eritrocita i hem-a, a preostala količina potiče iz koštane srži ili jetre. Abnormalan nivo bilirubina je indikator da nešto nije u redu sa jetrom ili žučnom kesom. Zdrava jetra uklanja većinu bilirubina iz tela. Međutim, ako je jetra oštećena, to može izazvati curenje bilirubina u krv, a previše bilirubina u krvi može izazvati određene zdravstvene probleme.
Sve naše akcije i popuste pogledajte ovde.
Bilirubin cena
| Analiza / Usluga | |
|---|---|
| Vađenje krvi | 110 din |
| Bilirubin direktni | 170 din |
| Bilirubin indirektni | 170 din |
| Bilirubin ukupni | 170 din |
Test bilirubina – kada i kako određuje?
Test bilirubina se određuje putem analize krvi i njime se određuju nivoi bilirubina u krvi. Na procenu bilirubina lekar će uputiti kada je potrebno proceniti funkciju jetre, odnosno, kada postoji sumnja na neke metaboličke ili sistemske bolesti koji nepovoljno utiču na rad jetre ili metabolizam bilirubina. Nivo bilirubina je najpouzdanije meriti ujutru, a posebna priprema za izvođenje testiranja nije potrebna. Rezultati testa su obično gotovi istog dana.
Na šta se odnosi direktni bilirubin?
Bilirubin koji je vezan za određeni protein (albumin) u krvi naziva se nekonjugovani ili indirektni bilirubin. Konjugovani, ili direktan, bilirubin putuje iz jetre u tanko crevo. Vrlo mala količina prelazi u vaše bubrege i izlučuje se mokraćom. Ovaj bilirubin takođe daje urinu karakterističnu žutu boju.
Direktni bilirubin se određuje kao pomoć prilikom dijagnostike i praćenja oboljenja jetre i hemoliznih anemija, kao i za praćenje žutice kod novorođenčadi.
Direktni bilirubin se određuje osobama kod kojih se sumnja na oštećenja jetre, opstrukcije žučnih kanala, zatim osobama kod kojih se manifestuju metabolički poremećaji povezani sa jetrom, osobama koje imaju simptome hemoliznih anemija, kao i kod novorođenčadi.
Ukupni bilirubin
Male količine nekonjugovanog bilirubina se oslobađaju u krv, ali praktično nema konjugovanog bilirubina. Oba oblika se mogu meriti ili procenjivati laboratorijskim testovima, a može se prijaviti i ukupni rezultat bilirubina.
Normalne vrednosti u krvi su 3-30 mikromola/L.
Snižene vrednosti nemaju dijagnostički značaj.
Povišen bilirubin
Povišen nivo bilirubina nije retka pojava i može biti izazvan brojnim faktorima. Visok nivo bilirubina najčešće ukazuju da je poremećena funkcija jetre ili žučne kese, ali može ukazivati i na neke druge zdravstvene probleme.
Bilirubin je takođe proizvod razgradnje crvenih krvnih zrnaca, a povišen nivo bilirubina može biti povezan sa poremećajima crvenih krvnih zrnaca , a ne sa oboljenjem jetre. Budući da se bilirubin obično ne nalazi u urinu, to može značiti da je došlo do nekog oblika oštećenja ili blokade jetre.
Visok nivo bilirubina ne mora nužno biti ukazivati na prisustvo zdravstvenih problema. On može biti povišen ukoliko ste nenaspavani, umorni, ukoliko ste se izložili nekom većem fizičkom naporu. Da bi se stekla celokupna slika pacijenta, potrebno je da se obave sve relevantne laboratorijske analize koje se koriste za ispitivanje hepatobilijarnog sistema.
Visok nivo bilirubina je svakako indikacija koju bi trebalo dodatno ispitati, jer postoji velika mogućnost na prisustvo određenih zdravstvenih tegoba. Neka od stanja koja mogu biti izazvana visokim bilirubinom:
Kamen u žuči
Kamen u žuči se javlja kada se supstance poput holesterola ili bilirubina stvrdnu u žučnoj kesi. Žučna kesa je odgovorna za skladištenje žuči, tečnosti za varenje koja pomaže u razgradnji masti pre nego što uđu u creva.
Simptomi kamena u žuči uključuju:
- bol u gornjem desnom delu stomaka ili odmah ispod grudi
- bol u leđima između ramena ili u desnom ramenu
- malaksalost i povraćanje
Kamen u žuči može nastati ako telo već proizvodi previše bilirubina zbog stanja jetre ili ako vaša jetra stvara previše holesterola. Takođe, komplikacije mogu nastati usled infekcije žučnih puteva ili poremećaja krvi. Bilirubin se nakuplja kada je žučna kesa blokirana i ne može pravilno da se isprazni.
Gilbertov sindrom
Gilbertov sindrom je genetsko stanje jetre koje uzrokuje da jetra ne obrađuje bilirubin pravilno, odnosno, javlja se usled nesposobnosti organizma da dovoljno brzo metaboliše bilirubin i da ga prebaci iz nekonjugovanog u konjugovan oblik, u kome on može da se izluči u spoljašnjost putem digestivnog trakta. Ovo uzrokuje da se bilirubin nakuplja u krvotoku.
Ovo stanje često ne izaziva simptome, ali kada se pojave, mogu uključivati:
- žuticu
- mučninu
- povraćanje
- dijareju
- nelagodnost u stomaku
Disfunkcija jetre
Svako stanje koje utiče na funkciju jetre može izazvati nakupljanje bilirubina u krvi. Ovo je rezultat toga što jetra gubi sposobnost uklanjanja i obrade bilirubina iz krvotoka.
Nekoliko stvari može uticati na funkciju jetre, uključujući:
- ciroza
- rak jetre
- autoimuni poremećaji koji uključuju jetru, kao što su autoimuni hepatitis ili primarni bilijarni holangitis
Uobičajeni simptomi disfunkcije jetre uključuju:
- žutica
- bol ili oticanje stomaka
- oticanje nogu ili članaka
- iscrpljenost
- mučnina
- povraćanje
- lako stvaranje modrica
- tamni urin
- bleda, krvava ili crna stolica
- svrab kože
Hepatitis
Hepatitis je stanje do kojeg dolazi usled upale jetre, najčešće zbog virusne infekcije. Kada je pod upalom, jetra ne može adekvatno da obradi bilirubin, što dovodi do njegovog nakupljanja u krvi.
Hepatitis ne izaziva uvek simptome, ali kada se pojave, oni mogu uključivati:
- žuticu
- iscrpljenost
- tamni urin
- bol u stomaku
- mučninu
- povraćanje
Kako smanjiti bilirubin?
Mnoge osobe imaju povišen bilirubin, ali to ne mora nužno značiti da postoji neki zdravstveni problem. Vrlo često razlog povišenog bilirubina može biti dugotrajno konzumiranje nekih lekova, suplemenata, kao i konzumiranje psihoaktivnih supstanci. Prestanak konzumiranja navedenog će vremenom dovesti do stabilizacije nivoa bilirubina. Budući da vrednosti bilirubina mogu biti visoke usled neredovnog spavanja, velikog fizičkog napora i treniranja, potrebno je promeniti životni stil i uvesti zdrave životne navike, kao što su redovan san i optimalna fizička aktivnost, a takođe i pravilna ishrana stabilizuje nivo bilirubina ukoliko uzrok povišenog nivoa nije neka određena bolest. U slučaju bolesti, lekar će uvesti odgovarajuću terapiju koja će nivo bilirubina vratiti na normalu.
Bilirubin kod beba
Visok bilirubin kod novorođenčadi je normalna pojava i javlja se nekoliko dana nakon rođenja, što uzrokuje stanje koje se zove žutica. To se dešava zato što novorođenčad ima više crvenih krvnih zrnaca i brže ih razgrađuje, ali bebina jetra još uvek nije dovoljno razvijena. Budući da je pojava žutice česta kod beba, savetuje se da bebe ostanu u porodilištu još nekoliko dana, jer se žutica kod beba može tretirati fototerapijom ukoliko je potrebno. U većini slučajeva, žutica kod beba se reguliše sama od sebe.
Akcije i popusti
Biohemijska analiza krvi
Glukoza, Kompletni Lipidogram, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Ukupni bilirubin, AST, ALT, GGT
Analiza krvi i urina
Kompletna krvna slika sa leukocitarnom formulom, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Glukoza, Kompletni Lipidogram, AST, ALT, Urin mikroskopski sediment