Giht predstavlja veoma bolno stanje zglobova, koje uzrokuje prekomerna proizvodnja ili smanjeno izlučivanje mokraćne kiseline iz tela. Razvija se postepeno i stihijski, dok njegova manifestacija nastupa naglo i obično rezultira upalnim napadima praćenim iznenadnim bolom, oticanjem i crvenilom zahvaćenog područja, koji mogu trajati nekoliko dana ili čak nedelja. Bolest može zahvatiti bilo koji zglob u telu, ali se najčešće javlja u zglobovima donjih ekstremiteta, posebno u zglobu palca na stopalu.
Kako univerzalni lek za giht ne postoji, rano prepoznavanje simptoma, temeljna dijagnostika i adekvatan tretman su od izuzetne važnosti za ublažavanje tegoba, smanjenje učestalosti napada i prevenciju mogućih komplikacija.
Dijagnostički postupci i pregledi za giht u Millenium Medicu
Identifikovanje oboljenja kao što je giht, u Millenium Medic poliklinici i laboratoriji sprovodi se na osnovu detaljnih dijagnostičkih postupaka, uzimajući u obzir simptome, medicinsku anamnezu i rezultate ultrazvučnih pregleda i drugih relevantnih testova.
Dijagnoza se najpouzdanije postavlja na sledeći način i ona obuhvata:
- Fizički pregled – obuhvata pregled zahvaćenog zgloba kako bi se utvrdili navedeni simptomi gihta
- Uzimanje anamneze – verovatnoća dobijanja gihta se povećava za 20 % ukoliko neko od članova porodice ima ovo oboljenje
- Laboratorijske analize krvi za hiperurikemiju – putem kojih će se pokazati koncentracija mokraćne kiseline i kreatinina u serumu. Međutim, visok nivo mokraćne kiseline u krvi ne mora nužno značiti da imate giht, kao što i normalna koncentracija ne znači da ga nemate
- Ultrazvučni pregled mišićno-koštanog tkiva – kako bi se ispitali meko tkivo i kost i detektovalo prisustvo kristala urata u zglobnoj tečnosti
- Analiza zglobne (sinovijalne) tečnosti – uzima se uzorak punkcijom pomoću tanke igle, kako bi se potvrdilo prisustvo igličastih kristala
- Rendgen, skener ili magnetna rezonanca – koriste se u slučajevima kada treba isključiti potencijalne uzroke bolova u zglobovima i upale, kao što je infekcija, povreda ili drugi tip artritisa.
Akcije i popusti
Biohemijska analiza krvi
Glukoza, Kompletni Lipidogram, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Ukupni bilirubin, AST, ALT, GGT
Analiza krvi i urina
Kompletna krvna slika sa leukocitarnom formulom, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Glukoza, Kompletni Lipidogram, AST, ALT, Urin mikroskopski sediment
Endokrinološki pregled sa analizama
Endokrinološki pregled sa ultrazvukom štitne žlezde, terapijom i analizom hormona TSH, FT3, FT4
Giht cena
| Analiza / Usluga | |
|---|---|
| Krvna slika+LF | 400 din |
| Mokraćna kiselina | 170 din |
| Sedimentacija | 170 din |
| Endokrinološki pregled | 3.500 din |
| Reumatološki pregled | 5.000 din |
Šta je giht i kako se razvija?
Giht ili Arthritis urica predstavlja oblik upalnog artritisa, koji se manifestuje zapaljenjem zglobova i tkiva oko zglobova. Nastajanje gihta povezano je sa specifičnim procesima koji se odvijaju u organizmu duže vreme, a ispoljavanje je praćeno iznenadnim napadima u vidu otečenih, bolnih i upaljenih zglobova. Može se javiti kod osoba oba pola, s tim što je oboljenje izrazitije kod muškaraca i to sredovečnih (između 40 i 50 godina starosti).
Giht se javlja kao posledica taloženja kristala soli mononatrijum-urata u zglobovima i tkivima oko zglobova (koži, potkožnim tkivima, tetivama). Ovi kristali predstavljaju soli mokraćne kiseline, koji nastaju u telu i proizvod su razgradnje purina (organskog jedinjenja koji je deo mnogih namirnica koje koristimo u ishrani). Mokraćna kiselina se dalje transportuje krvotokom do bubrega i eliminiše se iz organizma putem urina. Međutim, kada bubrezi nisu u stanju da je filtriraju i obrade, dolazi do njenog nakupljanja i kristalizacije u zglobovima i okolnim tkivima.
Čak 90 % osoba kojima je giht dijagnostifikovan, imaju određenih problema sa bubrezima i njihovom funkcijom, čime je izlučivanje mokraćne kiseline otežano. Kod 10 % obolelih, giht se javlja kao posledica povećane produkcije mokraćne kiseline, čiji uzrok može biti genetika, intolerancija na fruktozu i rafinisane šećere, prekomeran unos namirnica bogatim purinima, gojaznost, držanje rigoroznih dijeta, povrede zglobova, povećane upotrebe alkohola, operativni zahvati (operacija želuca), prisustvo karcinoma i drugi.
Pojava nagomilavanja kristala mokraćne kiseline u telu naziva se hiperurikemija, kada organizam kristale soli prepoznaje kao strana tela i aktivira svoj imuni sistem što dovodi do upalnog procesa, koji se ispoljavanja u vidu otoka, crvenila, naglog, oštrog i jakog bola, kao i gubitka funkcije i pokretljivosti zglobova.
Simptomi gihta
Simptomi gihta mogu varirati po intenzitetu i trajanju i obično se javljaju tokom noći ili rano ujutru, a napadi mogu trajati i do deset dana. U pitanju je tzv. akutni giht ili artritis, koji se može prepoznati po karakterističnim simptomima:
- Oštar i jak bol u zahvaćenom zglobu – često je u pitanju koren palca na nozi, tj. čuklja, ali može zahvatiti i druge zglobove, poput kolena, gležnja ili stopala
- Oticanje, crvenilo i osetljivost na dodir
- Ograničena pokretljivost zgloba
- Osećaj toplote na zahvaćenom području ubog upale
- Razvoj bezbolnih izbočina (tofusa) – posledica su nagomilavanja mokraćne kiseline ispod kože oko zglobova
- Povišena telesna temperatura itd.
Nakon napada gihta, simptomi se smiruju i nestaju, ali se bez adekvatne terapije uvek vraćaju, iznova uzrokujući napade koji mogu izazvati različite komplikacije – uratna nefropatija, uratna nefrolitijaza, trajni gubitak funkcije zgloba i druge.
Kod hroničnog gihta, kod kojih je nivo mokraćne kiseline konstantno visok, simptomi se razvijaju tokom godina, napadi su učestaliji, bolniji i duže traju, a oštećenja zglobova su izrazitija.
Pregledi i konsultacije za pacijente sa gihtom
Kako se ne može izlečiti, ali se može kontrolisati i sprečiti dalje komplikacije, pregledi pacijenata koji boluju od gihta podrazumevaju sveobuhvatnu i detaljnu dijagnostiku prvenstveno od strane lekara opšte prakse, koji će ih uputiti na analize kompletne krvne slike i sedimentaciju urina.
Treba napomenuti da lečenje akutnog napada gihta i lečenje hroničnog gihta nije isto. U toku akutnog napada gihta, akcenat se u prvom redu stavlja na umanjivanje bolova i zapaljenja, uz primenu antiinflamatornih lekova (ibuprofen, naproksen).
Tek po stabilizaciji tegoba, dalja dijagnostika može uključiti detaljne specijalističke preglede kod reumatologa, kako bi se uvidelo pravo zdravstveno stanje organizma i na kraju prepisala adekvatna terapija za smanjivanje i upale i bolova (kolhicin, kortikosteroidi itd.). Reumatolozi mogu dati konsultacije i pružiti savete o promeni načina života, ishrani i drugim strategijama koje mogu pomoći u kontroli ove bolesti.
Kako je uzrok gihta u većini slučajeva povezan sa metaboličkim procesima u telu, posebno sa poremećenom funkcijom bubrega, pacijenti se obavezno upućuju na endokrinološke preglede, kako bi se izvršila procena faktora rizika, pratile metaboličke promene i dobili adekvatni saveti o smanjenju rizika od daljih napada.
Šta je najbolje za giht: ishrana, prevencija, zabranjene namirnice
Najdelotvornija metoda za kontrolisanje gihta je promena načina života kroz umerenu fizičku aktivnost, unos dovoljne količine tečnosti i prihvatanje zdravijeg načina ishrane bez upotrebe alkohola, cigareta, gaziranih pića i smanjenja suvišnih kilograma. To je ujedno i najbolji vid prevencije, koga se mogu pridržavati i zdrave osobe.
Osnova kontrole unosa hrane jeste u postepenom gubitku telesne težine kroz izbegavanje određenih namirnica i kontrolisanje količinskog dnevnog unosa, koji će dovesti do smanjenja mokraćne kiseline u organizmu i rasterećenja zglobova.
Korigovanje ishrane podrazumeva izbegavanje onih namirnica koje sadrže purin ili ograničavanje na maksimum jedne do dve porcije nedeljno (crvena mesa, školjke, morski plodovi, konzervisana riba, iznutrice, paštete, mesni naresci i ostale mesne prerađevine, mahunasto povrće, paradajz, pečurke, integralne žitarice itd.).
Osim njih, trebalo bi u potpunosti izbaciti iz ishrane namirnice bogate rafinisanim šećerima (beli i smeđi šećer, glukozni i fruktozni sirup, gazirani i voćni sokovi, slatkiši, pekarski proizvodi, kokice, paste, pomfrit i drugo).
Značaj redovnih pregleda i pridržavanja propisanoj terapiji
Kod reumatskog oboljenja poput gihta, redovni pregledi i pridržavanje propisane terapije imaju ključni značaj u kontroli ove bolesti i sprečavanju daljih neželjenih efekata.
Zahvaljujući pregledima mogu se redovno pratiti stanja i prepoznati promene, kada se blagovremeno može prilagoditi terapija.
Uz pridržavanje prepisane terapije moguće je smanjiti rizik od dugoročnih komplikacija gihta poput hronične upale zglobova ili potpunog oštećenja zglobova. Uz sve to, konsultacija sa specijalistima i edukacija o važnosti pravilne ishrane i životnog stila najviše pomažu u kontroli bolesti.
Zato ne čekajte da se život zakomplikuje, već u slučaju bilo kakve sumnje na pojavu gihta zakažite svoj pregled u Millenium Medic poliklinici i laboratoriji i rešite svoje zdravstvene probleme.